همیشه درِ گوشِ اهل تسنن خوانده اند که مولایمان ابوبکر را همه امت انتخاب کردند و اجماع بر انتخاب او بود !
ولی طبری می گوید که وقتی بنی اسلم - قبیله ای که برای خارج از شهر بود - به شهر ریختند و همه کوچه ها را پر کردند (شاید محاصره کردند!!!) به ناگه عمر بن خطاب فریاد زد : دیگر پیروزی با ماست !
همه مردم هم به ناگه و بعد از دیدن این قبیله ، با طیب خاطر (!) به ابوبکر رای دادند !
بخاری و ابن حجر هم می گویند : این عمر نبود که مردم را ترساند و تهدیدشان کرد ! بلکه اینها را باید دید ولی دَم بر نیاورد !
براء بن عازب هم گفت : خلق الله را به زور به نزد ابوبکر می بردند و دستش را در دست او میگذاشتند و نامش را بیعت نهادند !
بسم الله الرحمن الرحیم
سقیفه ، کودتای ابوبکر و عمر !
حمله قبیله بنی اسلم به داخل مدینه !
همواره در یک کودتا ، باید مُشتی افراد جان بر کف و نفهم در این میان باشند تا دستورات رهبران کودتا را بدون هیچ چون و چرائی انجام دهند و از طرفی هم هرگز در مورد صحت و سقم این دستورات سؤالی نپرسند!
به تعبیر امروزی ، باید گروهی « شعبان بی مُخ » وجود داشته باشند تا بتوانند با قوه قهریه شان به راحتی عوام مردم (که اکثریت هر جامعه را تشکیل می دهد) را ساکت نگه دارند تا روند کودتا به نفع رهبرانش جلو برود.
در مورد کودتای سقیفه نیز روال به همین صورت بود یعنی گروهی از افرادی که صرفاً دنبال مطامع دنیوی بودند و اصولا از عقل و فهم و معرفت بهره ای نداشتند تحت عنوان اهالی قبیله بنی اسلم ، با هماهنگی های قبلی ، وارد شهر شدند تا مردم را به زور به بیعت با ابی بکر وادار کنند. در حقیقت با مشاهده اسناد تاریخی معلوم می شود که در ابتدا و قبل از شلوغ شدن مدینه ، خبری از خالد بن ولید نیست !
او واقعاً کجا بود که نامش در آن شلوغی های ابتدایی نیامده ؟
و بعداً مشاهده میکنیم که وقتی بیعت ابوبکر به زور انجام گرفت و قصه های اصحاب رده (!) (غیر از مسیلمه کذاب) بوجود آمد ، به ناگه افراد بنی اسلم سر از لشکر خالد بن ولید در می آورند و در غنایم جنگی او شریک می شوند ؟ علت این امور چیست ؟!
البته ما فعلاً به ورود لشکر اسامه و هماهنگی او با اعضای کودتا ، کاری نداریم و ان شاء الله در برخی مقالات دیگر بدان اشاره خواهیم کرد.
ارباب تاریخ این چنین مطالبی را در خود ثبت کرده است :
طبری از قول عمر بن خطاب (یکی از رئوس کودتا) چنین نقل می کند :
أن أسلم أقبلت بجماعتها حتى تضايق بهم السكك فبايعوا أبا بكر فكان عمر يقول ما هو إلا أن رأيت أسلم فأيقنت بالنصر
طایفه اسلم به جماعت آمدند چنانکه کوچه های مدینه به تنگ آمد (و شلوغ شد) و با ابوبکر بیعت کردند. عمر میگفت : وقتی اسلمیان را دیدم از پیروزی اطمینان یافتم.
تاريخ الطبري ، ج 2 ص 244 ، اسم المؤلف: لأبي جعفر محمد بن جرير الطبري الوفاة: 310 ، دار النشر : دار الكتب العلمية – بيروت
الحاوي الكبير في فقه مذهب الإمام الشافعي وهو شرح مختصر المزني ، ج 14 ص 99 ، اسم المؤلف: علي بن محمد بن حبيب الماوردي البصري الشافعي الوفاة: 450 ، دار النشر : دار الكتب العلمية - بيروت - لبنان - 1419 هـ -1999 م ، الطبعة : الأولى ، تحقيق : الشيخ علي محمد معوض - الشيخ عادل أحمد عبد الموجود
ابن اثیر نیز این چنین تصریح دارد :
وجاءت أسلم فبايعت فقوي أبو بكر بهم وبايع الناس بعد
قبیله بنی اسلم آمد و با ابوبکر بیعت کرد و لذا جبهه ابوبکر بواسطه ایشان قوت گرفت و سپس همه مردم با او بیعت کردند.
الكامل في التاريخ ، ج 2 ص 194 ، اسم المؤلف: أبو الحسن علي بن أبي الكرم محمد بن محمد بن عبد الكريم الشيباني الوفاة: 630هـ ، دار النشر : دار الكتب العلمية - بيروت - 1415هـ ، الطبعة : ط2 ، تحقيق : عبد الله القاضي
سؤالی که در اینجا مطرح است این است که هجوم یک دفعه ای بنی اسلم به شهر به نحوی که کوچه های مدینه مملو از آنها شد برای چه بود ؟
اگر مخالف ما بگوید که آنها برای بیعت کردن آمده بودند به او می گوییم : بنی اسلم در خارج از مدینه بودند و هنوز خود مردم مدینه با ابوبکر بیعت نکرده بودند ! چگونه یک قبیله ای در خارج از شهر (این چنین جان برکف) وارد شهر شدند تا بیعت کنند ؟ و چگونه اینقدر زود بیعت کردند ؟ چرا این قوم مسلمان (!) این چنین سینه چاک و جان بر کف برای تدفین رسول الله صلی الله علیه وآله نرفتند و برای بیعت با ابی بکر آمدند ؟!
و اصلی ترین سؤال این است :
علت یقین عمر بن خطاب به پیروزی از چه چیزی نشات میگیرد ؟ مگر صحبت از اجماع و آراء همگانی نبود پس چطور با ورود یک قبیله (آن هم از خارج شهر) عمر بن خطاب از پیروزی حزبش مطمئن شد و دائماً نیز آن را فریاد میزد ؟!
چرا علمای اهل تسنن اعلام کردند که با ورود بنی اسلم ، حزب ابوبکر قوت گرفت و او برنده شد ؟ مگر ورود بنی اسلم عامل خارجی موثر در انتخاب ابوبکر بود ؟ مگر اجماع کلّی بر انتخاب ابوبکر نبوده ، پس بودن این قبیله چه تاثیری داشته است ؟!
چرا علمای اهل تسنن بیعت کردن مردم را بعد از بیعت کردن بنی اسلم بیان کرده اند ؟ آیا بیعت کردن آنها اجباری بر مردم بوده تا با ابوبکر بیعت کنند ؟ اگر کسی مخالفت میکرد آیا با بنی اسلم مواجه میشد ؟!
موثر بودن ورود قبیله بنی اسلم در بیعت گرفتن با ابوبکر را می توان در کلام طبری به صراحت دید وقتی می گوید :
وروى أبو جعفر أيضاً في التاريخ .... وجاءت أسلم فبايعت ، فقوي بهم جانب أبي بكر ، وبايعه الناس .
ابو جعفر طبری در تاریخش روایت میکند که بنی اسلم آمدند و با ابوبکر بیعت کردند (و بواسطه بیعت آنها) جبهه ابوبکر تقویت شد و سپس مردم با ابوبکر بیعت کردند !
شرح نهج البلاغة ، ج 2 ص 23 - 25 ، اسم المؤلف: أبو حامد عز الدين بن هبة الله بن محمد بن محمد بن أبي الحديد المدائني الوفاة: 655 هـ ، دار النشر : دار الكتب العلمية - بيروت / لبنان - 1418هـ - 1998م ، الطبعة : الأولى ، تحقيق : محمد عبد الكريم النمري
میزان تاثیر گذاری قبیله بنی اسلم در گرفتن بیعت ابوبکر را می توان با در کنار هم گذاشتن جملات عمر ، فهمید.
در ابتدا بیان کردیم که عمر با دیدن قبیله بنی اسلم فریاد زد که دیگر پیروزی نصیبشان شده ! همچنین دیگر علمای اهل تسنن نیز بیان کردند که با آمدن قبیله بنی اسلم ، حزب ابوبکر قوت یافت و مردم نیز مجبور به بیعت شدند!
جملات دیگری که بخاری و ابن حجر در مورد عمر بن خطاب بیان میدارد نشان میدهد که عمر نه تنها یقین به پیروزی داشت ، بلکه به هر وسیله ای حاضر بود به آن پیروزی دست یابد ولو اینکه مردم آن زمان را به کشتن بدهد .
بخاری از قول عایشه می گوید :
فَمَا كَانَتْ مِنْ خُطْبَتِهِمَا مِنْ خُطْبَةٍ إِلَّا نَفَعَ اللَّهُ بِهَا لَقَدْ خَوَّفَ عُمَرُ النَّاسَ،
هیچکدام از خطبه های آن دو نفر (ابوبکر و عمر) غیر از خطبه یکی از آنها نبود که خداوند بواسطه آن نفع رساند و عمر ، مردم را می ترساند.
الجامع المسند الصحيح المختصر من أمور رسول الله صلى الله عليه وسلم وسننه وأيامه = صحيح البخاري ، ج 5 ص 6 رقم 3669 ، المؤلف: محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري الجعفي ، المحقق: محمد زهير بن ناصر الناصر ، الناشر: دار طوق النجاة (مصورة عن السلطانية بإضافة ترقيم ترقيم محمد فؤاد عبد الباقي) ، الطبعة: الأولى، 1422هـ
قسطلانی در شرح آن می گوید :
فقالت: (لقد خوف عمر الناس) بقوله: ليقطعن أيدي رجال
این سخن عایشه که گفت (عمر ، مردم را می ترساند) بخاطر این سخن عمر بود که گفت : دست مردان را قطع خواهد کرد !
إرشاد الساري لشرح صحيح البخاري ، ج 6 ص 93 رقم 3669 ، المؤلف: أحمد بن محمد بن أبى بكر بن عبد الملك القسطلاني القتيبي المصري، أبو العباس، شهاب الدين (المتوفى: 923هـ) ، الناشر: المطبعة الكبرى الأميرية، مصر ، الطبعة: السابعة، 1323 هـ
چگونه است کسی که همچون بز کوهی در جنگها فرار می کرد، حال جرات پیدا کرده که دست مردان را قطع کند ؟!
ابن حجر عسقلانی نیز در شرح شهامت (!) این راس کودتا می گوید :
فَقَالَ عُمَرُ لَا وَاللَّهِ لَا يُخَالِفُنَا أَحَدٌ إِلَّا قَتَلْنَاهُ
عمر گفت : به خدا قسم هر کس با ما مخالفت کند ، او را می کشیم !
فتح الباري شرح صحيح البخاري ، ج 7 ص 31 ، المؤلف: أحمد بن علي بن حجر أبو الفضل العسقلاني الشافعي ، الناشر: دار المعرفة - بيروت، 1379 ، رقم كتبه وأبوابه وأحاديثه: محمد فؤاد عبد الباقي ، قام بإخراجه وصححه وأشرف على طبعه: محب الدين الخطيب ، عليه تعليقات العلامة: عبد العزيز بن عبد الله بن باز
اختتام سخن را مطلبی از براء بن عازب قرار می دهیم :
فكنت أتردد إلى بني هاشم وهم عند النبي صلی الله علیه وسلم في الحجرة ، وأتفقد وجوه قريش ، فإني كذلك إذ فقدت أبا بكر وعمر ، وإذا قائل يقول : القوم في سقيفة بني ساعدة ، وإذا قائل آخر يقول : قد بويع أبو بكر ، فلم ألبث ؛ وإذا أنا بأبي بكر قد أقبل ومعه عمر وأبو عبيدة وجماعة من أصحاب السقيفة ، وهم محتجزون بالأزر الصنعانية لا يمرون بأحد إلا خبطوه ، وقدموه فمدوا يده فمسحوها على يد أبي بكر يبايعه ، شاء ذلك أو أبى ؛ فأنكرت عقلي ، وخرجت أشتد حتى انتهيت إلى بني هاشم ، والباب مغلق ، فضربت عليهم الباب ضرباً عنيفاً وقلت : قد بايع الناس لأبي بكر بن أبي قحافة.
در آن هنگام پیش بنی هاشم آمد و شد میکردم که درون حجره و کنار جسد بودند و چهره سران قریش را زیر نظر داشتم . در همین حال متوجه شدم که عمر و ابوبکر نیستند و کسی گفت : آنان در سقیفه بنی ساعده اند. کس دیگری گفت : با ابوبکر بیعت شد . چیزی نگذشت که دیدم همراه عمر و ابوعبیده و گروهی از اصحاب سقیفه که آزارهای صنعانی بر تن داشتند ، آمدند و آنان بر هیچکس نمی گذشتند مگر اینکه او را میگفتند و دستش را میکشیدند و بر دست ابوبکر می نهادند که بیعت کند ! و نسبت به همگان ، چه میخواستند و چه نمی خواستند ، چنین میکردند . عقل از سرم پرید و دوان دوان بیرون آمدم و خود را به بنی هاشم و بر در خانه رساندم . محکم به آن کوفتم و گفتم : مردم با ابوبکر بن ابی قحافه بیعت کردند!
نثر الدر في المحاضرات ، ج 1 ص 278 ، اسم المؤلف: أبو سعد منصور بن الحسين الآبي الوفاة: 421هـ ، دار النشر : دار الكتب العلمية - بيروت /لبنان - 1424هـ - 2004م ، الطبعة : الأولى ، تحقيق : خالد عبد الغني محفوط
شرح نهج البلاغة ، ج 1 ص 137 ، اسم المؤلف: أبو حامد عز الدين بن هبة الله بن محمد بن محمد بن أبي الحديد المدائني الوفاة: 655 هـ ، دار النشر : دار الكتب العلمية - بيروت / لبنان - 1418هـ - 1998م ، الطبعة : الأولى ، تحقيق : محمد عبد الكريم النمري
این همه شهامت و شجاعت از کسی همچون عمر بن خطاب برای چه بود ؟ اصلاً چرا باید برای یک انتخابات آزاد و دموکراتیک این همه شور و غوغا و تهدید انجام شود ؟ مگر اهل تسنن مدعی نیستند که اجماع عمومی بر ابوبکر بوده است پس این تهدیدها برای چیست ؟
راستی عمر به پشتوانه چه کسانی این همه شجاعت از خودش بخرج میداد ؟ اين اصحاب سقيفه چه کسانی بودند که این چنین از ابوبکر و عمر حمایت میکردند و بیعت اجباری میگرفتند ؟!
العبد الاحقر – مقداد العلوی
