گوهر اسلام، سعادت و نجات آدمي است و باورهاي ديني و احكام اخلاقي و فقهي در راستاي اين غايت نازل شدهاند. اين آموزههاي هستمندانه و بايستي از خالق حكيمي تجلّي مييابد كه به نيازهاي روحي و جسمي، مادي و معنوي، فردي و اجتماعي كاملاً آگاه است. احكام الهي مربوط به پوشش زن نيز با اين فلسفه و حكمت حكيمانه صادر شده است.
زن با عنصر حجاب اسلامي، به تهذيب و تزكيهي نفس و ملكات نفساني پرداخته و قرب الهي را فراهم ساخته و زمينهي رشد معنوي مردان را در اثر حفظ نگاه تأمين ميكند؛ همچنان كه خداوند سبحان خطاب به پيامبر ميفرمايد: «به مردان مؤمن بگو تا چشمهاي خود را از نگاه ناروا بپوشانند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، كه اين بر پاكيزگي جسم و جان ايشان اصلح است»؛(1) همچنين ميفرمايد: « به زنان و دختران خود و زنان مؤمن بگو كه خويشتن را به چادرهاي خود فرو پوشند كه اين كار براي اين است كه آنها به عفت شناخته شوند تا از تعرض و جسارت آزار نكشند؛ خداوند در حق خلق، آمرزنده و مهربان است.»(2) شايان ذكر است كه حجاب و پوشش اسلامي براي مردان و زنان، تنها از كاركرد فردي برخوردار نيست و فقط براي سامان دهي خلقيات و ملكات نفساني آدميان مؤثر نميباشد، بلكه از كاركرد اجتماعي نيز برخوردار است؛ غرايز و التهابهاي جسمي، و معاشرتهاي بيبندوبار را كنترل، و بر تحكيم نظام خانواده افزوده، و از انحلال كانون محكم زناشويي جلوگيري نموده، و امنيت اجتماعي را فراهم ميسازد.
البتّه و صد البتّه كه حفظ نظام خانواده از مهمترين ارزشهاي آدمي است. آنان كه ميان نظام خانواده و روابط نامشروع تمايز قايل نيستند؛ به لحاظ معرفتي، نسبيگرايند و معيار سنجش معرفت صحيح از سقيم را انكار ميكنند. اين گروه، حتّي براي رويكرد و انديشهي خود نيز ارزش معرفتي قايل نيستند و هميشه در شكاكيت مطلق گرفتارند. كسي كه هدفمندانه زيست كند، براي رفتارها و انديشهها، معيارمندانه دست به گزينش ميزند، تا به اهداف متعالي انساني و الهي دست يازد؛ و حفظ حجاب و پوشش اسلامي و به تبع آن، حفظ نظام خانواده نيز از آن رو ارزش دارند كه تأمين كنندهي سعادت آدمي و منشأ قرب الهي هستند.
حال اگر كساني با نگاه ديني و اسلامي و يا با رويكرد جامعهشناختي و روانشناختي، مسئلهي حجاب را ارزيابي كنند، به كاركردهاي مادي و معنوي، فردي و اجتماعي آن پي برده، به تأييد و ترويج آن اقدام ميكنند؛ بنابراين، پوشش اسلامي زن به منزلهي يك حفاظ ظاهري و باطني در برابر افراد نامحرم است كه مصونيت اخلاقي، خانوادگي، اجتماعي و پيوند عميق ميان حجاب ظاهري و بازداري باطني را فراهم ميسازد.
چالشها و پرسشهاي معاصر كه ذهن نسل جوان را به خود مشغول ساخته، حوزهي پوشش و حجاب اسلامي را نيز دربر گرفته است؛ مسائلي همچون: آثار و فوايد حجاب، رابطهي حجاب و عفاف، فلسفهي تفاوت پوشش زن و مرد، رنگ مشكي چادر، رابطهي حجاب و آزادي، پوشش و حق انتخاب، نوع حجاب و...
محقق فرزانه جناب حجتالاسلام حسين مهديزاده از پژوهشگران گروه تربيت و مشاورهي مركز، در پاسخگويي به پرسشهاي فوق، از توفيق خوبي برخوردار بوده است.
در پايان بر خود لازم ميدانم از تلاش محقق عزيز؛ و نيز از حجج اسلام سيد محمد علي داعينژاد (معاونت پژوهشي)، اسدالله طوسي (مدير گروه تربيت و مشاوره) و حميد كريمي (مدير پروژهها) و ساير مديران و كارمندان مركز كه در آمادهسازي اين اثر، تلاش مخلصانه نمودهاند؛ به ويژه از حضرت حجتالاسلام والمسلمين حسيني بوشهري، مدير مركز مديريت حوزه و مدير مركز مطالعات و پژوهشهاي فرهنگي حوزه علميه، تقدير و تشكر نمايم.
عبدالحسين خسروپناه
جانشين مركز مطالعات و پژوهشهاي فرهنگي حوزهي علميه
عيد سعيد فطر 1423
----------------------------
1-سورهي نور (24)، آيهي 30.
2-سورهي احزاب (33)، آيهي 59.
----------------------
حسين مهديزاده
خانواده
مقدمه
- بازدید: 4844