شبهه: بعضي با اين عبارت که «اصلا مگر ما حق داريم راجع به لباس پوشيدنمان نظر بدهيم؟»[8] خواسته اند اين شبهه را القا کنند که افراد حق اظهار نظر درباره‌ي لباس را ندارند. آيا ادعاي مذکور صحيح است؟
پاسخ: اولاً، واقعاً جاي تعجب است؛ با وجود اين که برگزاري هم انديشي با حضور جوانان و انتشار نظرهاي آنها در سطح عمومي به وسيله‌ي روزنامه، خود بهترين دليل و شاهد است که جوانان حق اظهار نظر درباره‌ي لباس پوشيدن را دارند؛ لکن معلوم نيست چرا گوينده ي محترم به طور غير واقعي، و به دور از صداقت، با تبليغ به روش القايي در صدد تلقين وجود زور و فشار درباره‌ي لباس است.
ثانياً، بدون ترديد گوينده‌ي محترم قبول دارد که اظهار نظر نيز، همانند هر عمل ديگري بايد مطابق قاعده و روشمند باشد؛ يعني اظهار نظر در زمينه‌ي مسائل مهم و نيازمند کارشناسي مثل مسئله ي حجاب، حداقل بايد براساس يکي از دو قاعده‌ي عقلايي زير باشد:
الف) خود فرد در زمينه اي که اظهار نظر مي کند متخصص و کارشناس باشد.
ب) به نظر متخصصان و کارشناسان، استناد و تکيه کند.
با دقت و مطالعه ي اظهار نظرهاي افراد شرکت کننده در هم انديشي، به روشني فهميده مي شود که متأسفانه هيچ يک از دو قاعده‌ي عقلايي فوق در آن رعايت نشده است.
ثالثاً، درباره‌ي‌اظهار نظر افراد غير متخصص، مثل جوانان شرکت کننده در هم انديشي مذکور، سه ديدگاه مهم قابل طرح است:
الف) ديدگاه افراطي. ديدگاهي که مي گويد افراد غير متخصص نيز، حتي بدون استناد به نظر کارشناسان و يا حضور آنان در هر مسئله ي مهمي حق اظهار نظر دارند. برگزاري هم‌انديشي جوانان درباره ي لباس، بدون حضور و نظر کارشناسان، و چاپ گزارش آن توسط روزنامه‌ي نوروز، مؤيد اين است که ديدگاه مذکور مورد قبول گزارش دهنده ي محترم و هم‌فکران ايشان است.
نقد: ديدگاه فوق قابل دفاع منطقي نيست؛ زيرا ترديدي نيست که اظهار نظر افراد ناآگاه درباره‌ي مسائل مهم و نيازمند کارشناسي، بدون استناد به نظر کارشناسان و بدون حضور آنها، باعث طرح نظرات نادرست در اذهان مردم، خصوصا جوانان مي گردد. مهم تر اين که وقتي اين گونه نظرها در «روزنامه» منتشر گردد، پيامدهاي منفي آن چندين برابر است؛ زيرا از مصاديق آشکار تشويش اذهان عمومي است.
ب) ديدگاه تفريطي. ديدگاهي که مي گويد افراد به طور مطلق، هرگز حق اظهار نظر درباره‌ي هيچ مسئله‌اي را ندارند.
نقد: اين ديدگاه نيز غير منطقي است، و قابل دفاع عقلاني نمي باشد؛ زيرا مهم‌ترين لازمه‌ي منفي آن، احترام نگذاشتن به شخصيت افراد و تقويت استبداد رأي در جامعه است که امر مردودي مي باشد. اميرمؤمنان امام علي(ع) در روايتي تصريح فرموده‌اند:
من استبدَّ برأيه هلک و مَنْ شاور الرجال شارکها في عقولها[9]؛ هر انساني که استبداد به رأي داشته باشد هلاک و گمراه مي‌شود؛ و هر کسي که با ديگران مشورت کند، در عقل‌هاي آنها شرکت جسته است.
ج) ديدگاه اعتدالي. ديدگاهي که مي گويد افراد غير کارشناس با استناد به نظر کارشناسان يا با حضور آنها، درباره‌ي مسائل مهم، از جمله لباس مي توانند اظهار نظر کنند. اين ديدگاه ايرادهاي دو ديدگاه قبل را ندارد؛ بنابراين، ديدگاهي منطقي و قابل دفاع عقلاني است.
ما معتقديم هم انديشي جوانان درباره ي لباس اگر با مطالعه و تحقيق قبلي و با استناد به نظر کارشناسان و يا با حضور آنان برگزار مي گرديد، بسياري از مطالب نادرست مطرح شده[10] با تذکرات و راه‌نمايي هاي آنها جرح و تعديل مي شد و فرهنگ سازي به مفهوم صحيح و دقيق آن صورت مي گرفت.

نوشتن دیدگاه