امام سجاد(علیه السلام) فرمود:
الا و ان أبغض الناس الی الله
من یقتدی بسنة امام و لا یقتدی بأعماله(1).
هشدار که منفورترین مردم نزد پروردگار، کسی است که شیوه امامی را پیروی کند ولی از سیره عملی او پیروی ننماید.
برای چگونه بودن نیاز به الگو داریم و نقش الگو در تربیت چنان روشن است که نیازی به بیان و توضیح نیست .
آنچه در این الگوگیری و اسوه یابی و تأسی به اخلاق اولیاء الهی کارساز است، آشنایی با جزئیات صفات و رفتار آن حضرت است، نه کلیات. خوشبختانه در کتب حدیث و سیره، نمونه های رفتاری پیامبر و امامان بصورت ریز و جزئی آمده است که آشنایی با آنها بسیار سودمند است و گامی جهت خودسازی و تعالی بخشیدن به جامعه است.
انسان در دید ژرف نگر اسلام بیابانگردی سرگردان و گمگشته ای در تاریکزار زندگی نیست. او کشتی شکسته ای شوربخت و ناامید و اسیر موجهای بیم زا و هراس آفرین نمی باشد.
بلکه موجودی مسؤول است که با مقصد و مقصودی مشخص با زاد و توشه ای کامل و راهنمایانی درونی و برونی به سفر پرداخته که از صحرای عدم آغاز می شود و تا بار یافتن به لقاءالهی ادامه دارد.
تمامی نیروهای خلقت، انسان را در این سفر صادقانه یاری می کنند و خدای با لطف بیکران خویش به هدایت او از راههای گوناگون پرداخته است و بهترین جایگاه جاودانه را در سرای آخرت برای او مهیاکرده است .
انسان برای به دست آوردن نیک بختی خویش و سعادتمندی جامعه و رضایت خداوند باید در طول این سفر چگونه زیستن را بیاموزد و این آموزه ها را در زندگی خویش بکار گمارد.
اسلام عزیز برای پاسخ گویی بدین سؤال بسیار اساسی دو شیوه را دنبال نموده است:
الف: بیان احکام و دستوراهای زندگی از آغاز تا فرجام
ب: ارائه الگوهای تربیتی و نمونه های عینی کمال
براساس همین شیوه دوم در قرآن مجید بارها از پیامبران و دیگر انسانهای والا سخنی به میان آمده است، و از جنبه های الگویی آنان ستایش شده تا دیگران نیز به آنان تأسی بجویند.
در مکتب حیاتبخش تشیع (اسلام راستین) معرفی این الگوهای الهی گسترده تر است و پیشوایان معصوم که بهترین اسوه و الگوهای زندگی هستند فرا روی چشمان باز و دلهای آگاه قرار دارد تا آنانکه مسئولیت الهی و رسالت انسانی خویش را درک کرده اند و تصمیم برای رسیدن به چکادهای فرازمند فضیلت و کمال دارند با درس گرفتن از آنان زیستنی شرافتمدانه که سعادت دنیا و آخرت را تأمین می کند در پیش گیرند.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و امام معصوم(علیه السلام)، اسوه بشریت اند و تبعیت عملی از آنان رهنمون کمالجویان است.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
ادبنی ربی فأحسن تأدیبی.(2)، خداوند مرا تأدیب کرده و ادبم را نیکو ساخته است.
ویژگی سیره معصومین در این است که مورد پسند و قبول پروردگار است و با اطمینان می توان از آن پیروی کرد.
اکنون به عنوان نمونه ای از دریای مواج و گرانقدر روایات، چهل حدیث از سیره هر یک از معصومین (علیه السلام) به پیشگاه امت اسلامی عرضه می شود. امید که همه ما را چراغ راه و رهتوشه سفری باشد برای رسیدن به سعادت دنیا و نیک بختی آخرت.
در چهل حدیثی که در این کتاب می خوانید، لحظاتی در آستان بلند کمالات حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) قرار می گیریم و با نمونه هایی از سیره عملی آن پیشوای معصوم آشنا می شویم. با این امید که افتخار تبعیت از آن حضرت را در همه مراحل و ابعاد زندگی داشته باشیم و به حق، شیعه و پیرو آن امام رهنما به شمار آییم.
1) 1- الکافی، 8:234، ح 312