بسم الله الرحمن الرحیم
«کانَتْ مَرْیَمُ سَیِّدَةَ نِساءِ زَمانِها، اَمَّا ابْنَتِى فاطِمَةُ فَهِىَ سَیِّدَةُ نِساءِ الْعالَمِینَ مِنَ الاَْوَّلِینَ وَ الاْخِرِینَ».
مریم بانوى زنان عصر خود بود، اما دخترم فاطمه بانوى همه زنان جهان از اوّلین و آخرین است.
(پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله))
* * *
زنان در طول تاریخ سرگذشت دردناکى داشتند، و از آن جا که از نظر جسمانى نسبت به جنس خشن ـ مردان ـ کمى ضعیف تر بودند، به همین دلیل زورگویان و ظالمان در طول تاریخ سعى داشتند شخصیت انسانى آنها را لگدمال کنند، و چه جنایاتى که در این راه نکردند، به خصوص در محیط عربستان و در عصر جاهلیّت هر چند تمام دنیا در آن زمان در جاهلیّت فرو رفته بود ـ بیش از همه جا شخصیت زن پایمال شده بود، تا آن جا که زن را همچون کالایى مبادله مى کردند; سهمى از ارث مردان براى آنها قائل نبودند; تولد دختر را ننگ مى پنداشتند، و چنانکه مى دانیم دختران را زنده به گور مى کردند، و عجب این که حتى قوانین طبیعى را در این زمینه نادیده گرفته و مى گفتند: «بچه هاى دختران ما فرزندان ما نیستند، فرزندان ما تنها بچه هاى پسران ما مى باشند» و این شعر از آن زمان بر اساس همین تفکر به یادگار مانده است:
بَنُونا، بَنُو اَبْنائِنا; وَ بَناتُنا *** بَنُوهُنَّ اَبْناءُ الرِّجالِ الاَْباعِدِ!(1)
اما اسلام که براى احیاى ارزش هاى انسانى و الهى گام به میدان گذارده بود، سخت با این تفکّر جاهلى به مبارزه برخاست و براى احیاى شخصیت از دست رفته زن، قیام کرد:
از طریق موعظه و اندرز و آموزش هاى فرهنگى.
از طریق وضع قوانین به نفع زنان و شرکت دادن آنها در مسائل مختلف و سرانجام از طریق شدت عمل در مقابل کسانى که حاضر نبودند در برابر این حقایق تسلیم شوند.
در حدیث آمده است: اسماء بنت عمیس همسر جعفر بن ابى طالب با شوهرش از حبشه بازگشت و به دیدن همسران پیامبر آمد، از جمله سؤالاتى که مطرح کرد این بود: آیا چیزى از آیات قرآن درباره زنان نازل شده است؟ آنها اظهار بى اطلاعى کردند!
اسماء به خدمت پیامبر(صلى الله علیه وآله) آمد، عرض کرد: اى رسول خدا! جنس زن گرفتار خسران و زیان است؟ (و شاید حق داشت این سخن را بگوید چون سالها از مبدأ وحى دور مانده بود، و گمان مى کرد اصولى که بر جامعه جاهلیّت حاکم بود بقایایش هنوز باقى مانده است).
پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: چرا؟
عرض کرد: بخاطر این که در اسلام و قرآن فضیلتى درباره آنها همانند مردان نیامده است!
با این که سال پنجم هجرت بود و هیجده سال از طلوع اسلام مى گذشت، و درباره احیاى شخصیت زن در قرآن و احادیث مطالب فراوانى وارد شده بود، ولى باز براى تأکید بیشتر آیه 35 سوره احزاب نازل شد، آیه اى که در حقیقت بیانگر همه ارزشهاست، ارزش هایى که در زنان و مردان یکسان است، و از برترین موقعیت برخوردار مى باشد.
ارزش هایى که در ده بخش خلاصه شده است. مى فرماید:
(إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ)
به یقین مردان مسلمان و زنان مسلمان،
(وَالْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ)
و مردان با ایمان و زنان با ایمان،
(وَالْقَانِتِینَ وَالْقَانِتَاتِ)
و مردان مطیع فرمان خدا و زنان مطیع فرمان خدا،
(وَالصَّادِقِینَ وَالصَّادِقَاتِ)
و مردان راستگو و زنان راستگو،
(وَالصَّابِرِینَ وَالصَّابِرَاتِ)
و مردان صابر و شکیبا و زنان صابر و شکیبا،
(وَالْخَاشِعِینَ وَالْخَاشِعَاتِ)
و مردان با خشوع و زنان با خشوع،
(وَالْمُتَصَدِّقِینَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ)
و مردان انفاق کننده و زنان انفاق کننده،
(وَالصَّائِمِینَ وَالصَّائِمَاتِ)
و مردان روزه دار و زنان روزه دار،
(وَالْحَافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ)
و مردان پاکدامن و زنان پاکدامن،
(وَالذَّاکِرِینَ اللهَ کَثِیراً وَالذَّاکِرَاتِ)
و مردانى که بسیار به یاد خدا هستند و زنانى که بسیار یاد خدا مى کنند،
(أَعَدَّ اللهُ لَهُمْ مَّغْفِرَةً وَأَجْراً عَظِیماً).
خداوند براى همه آنان مغفرت و پاداش عظیمى فراهم ساخته است.
و به این ترتیب اسلام آخرین سخن را در این زمینه بیان کرد، و نشان داد که زنان و مردان دوش به دوش یکدیگر در مسیر زندگى به سوى خدا، و به سوى ارزش هاى انسانى گام بر مى دارند، در صورتى که از شرایط یکسانى در این مسیر برخوردارند.
بعضى تعجب مى کنند چگونه اسلام به زنان حق داده است در برابر شیردادن فرزندان خود مطالبه اجرت کنند!
«(فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَکُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ);(2) و اگر براى شما (فرزند را) شیر مى دهند، پاداش آنها را بپردازید».
کدام زن است که براى شیردادن به فرزند دلبندش مخصوصاً موقعى که با مرد زندگى مشترک دارد، اجر و مزدى مطالبه کند؟
ولى نباید فراموش کرد که این دستورات بخاطر آن است که اسلام بگوید نه تنها زن یک انسان است و داراى همه حقوق انسانى; نه تنها او در مورد اموالش حق تصمیم گیرى دارد، و مرد نمى تواند بى رضاى او، حق او را زیر پا بگذارد، بلکه اگر بخواهد در برابر شیر دادن هم حقش را مطالبه کند، مى تواند و این دستور در آن محیط چه تأثیر عمیقى داشت!
کوتاه سخن این که اسلام حق بزرگى بر زنان جهان دارد، زیرا آنها را از چنگال ظلم ظالمان تاریخ نجات داد، به شرط آن که دستورات اسلام در این زمینه مو به مو به کار گرفته شود.
پاورقی
1 . پسران ما، پسرانِ پسران ما مى باشند; و پسرانِ دختران ما، پسرانِ مردان دور از ما هستند.
2 . طلاق، آیه 6 .
