سير نيكو كاران به بهشت و سير بدكاران به دوزخ مي‌انجامد. و از نظر قرآن جهنم و بهشت انتهاي سير آنها است.
يا ايها الانسان انك كادح الي ربك كدحاً فملاقيه.(1)
اي انسان همانا تو با رنج و مشقت به سوي پروردگار خود در حركت هستي تا آن هنگام كه او را ملاقات كني.
آية شريفه مي‌فرمايد: اي انسان، در حركت خويش با تحمل هر رنج و مشقتي در راه خدا، در نهايت سيرت ملاقات پروردگار است.
همچنين آيات زير نيز بدين معنا اشاره دارد:
ـ ان الي ربك الرجعي.(2)
و محققاً انسان به سوي پروردگار باز خواهد گشت.

ـ و ان الي ربك المنتهي.(3)
و كار خلق عالم به سوي خدا منتهي مي‌شود.

ـ انا لله و انا اليه راجعون.(4)
ما به فرمان خدا آمده و به سوي او رجوع خواهيم كرد.

گاهي سير انسان به رحمت الهي كه مظهرش« بهشت» است مي‌انجامد و، گاهي به مظهر قهر و غضب (5)  الهي «دوزخ» مي‌انجامد.

طبقات و درهاي دوزخ
«دوزخ» داراي طبقات و درهائي است. قرآن در اين‌باره مي‌فرمايد:
لها سبعه ابواب لكل باب منهم جزء مقسوم.(6)
دوزخ هفت در دارد و هر دري براي ورود دسته‌اي از گمراهان معين شده است.
و نيز در سورة زمر مي‌فرمايد:
و سيق الذين كفروا الي جهنم زمرا حتي اذا جاوها فتحت ابوابها.
كافران را فوج فوج به جانب دوزخ رانند و چون بدانجا رسند درهاي جهنم را بر رويشان بگشايند.
بدين ترتيب، آنهائي كه حق‌الناس را مي‌خورند، از «در حق‌الناس» به دوزخ وارد مي‌شوند كه ظاهراً پر ازدحامترين درهاي دوزخ است. زيرا، همه آنهائي كه حيثيت ديگران را لكه‌دار مي‌كنند، شخصيت برادران ايماني را مي‌كوبند، مال ديگران را غصب مي‌كنند و... از اين در به دوزخ وارد مي‌شوند.
در روايات مي‌خوانيم كه اميرمؤمنان دستانشان را روي هم مي‌گذاشتند و مي‌فرمودند: جهنم طبق طبقه است و در دعاي كميل مي‌فرمايد:
يتقلقل بين اطباقها.
در ميان طبقات دوزخ سرگردان است.

سقر
از روايات نيز دانسته مي‌شود كه جهنم بسيار ژرف و داراي هفت طبقه است. طبقة اول آن براي مردم عادي مهيا شده است، و طبقة آخر آن«سقر» جايگاه منافقين و ژرفترين طبقات است به گونه‌اي كه در روايت مشهوري آمده است كه جبرئيل خدمت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) بود، ناگاه صداي مهيبي به گوش رسيد. پيغمبر گرامي(صلی الله علیه و آله و سلم)پرسيد اين چه صدائي است؟ عرض شد يا رسول الله، هفتاد سالب پيش سنگي را در يكي از چاههاي جهنم انداختند كه هم اكنون به انتهاي آن رسيد. استاد بزرگوار ما، رهبر عظيم‌الشأن انقلاب، در معناي اين روايت فرمودند كه بعضي از انسانها دردنيا راه دوزخ را مي‌پيمايند، و پس از پايان 70 سال عمر به اعماق دوزخ مي‌رسند. يعني، اين سنگي كه به قعر دوزخ رسيده است و چنين صداي مهيبي از خود به جاي گذاشته است، دل چون سنگ انساني است كه در اثر ارتكاب معاصي و غفلت از پروردگار، سخت و ظلماني شده و به ژرفاي دوزخ افكنده شده است.

مراتب دوزخ
 به نظر مي‌رسد دوزخ هم مانند بهشت داراي مراتبي باشد. يعني، عذاب جهنم به تناسب گناه انسان و غفلتش از خداي تعالي شدت و ضعف دارد. به اين اعتبار جهنم تنها يكي است، ولي داراي مراتب بسياري است و درهاي جهنم همان درهايي است كه انسان با ارتكاب معاصي دردنيا به روي خود باز كرده است.

ويل
از روايات نيز استفاده مي‌شود كه جهنم داراي سلولهايي به نام «ويل» است كه چاههاي دوزخند.
ويل لكل همزه الذي جمع مالاً وعدده ...(7)  
امام صادق(علیه السلام) در تفسير آيه شريفه مي‌فرمايد:
«ويل» نام چاهي در دوزخ است،‌اين چاه جايگاه كساني است كه پشت سرديگران عيب‌جوئي مي‌كنند،‌پول مي‌پرستند، زر و سيم مي‌اندازند و به دنيا وابسته‌اند.

شدت عذاب دوزخ
خلاصه سخن اين است كه دوزخ جايگاه بسيار خطرناك و اسف‌بار است. همان‌طوري خداوند بسيار بزرگ است، مظاهر رحمت و غضب او نيز عظيم و بزرگ است و جهنم، كه به يك معنا مظهر قهر الهي است، طبيعتاً بسيار دهشتناك و عظيم است. از اين‌رو، در قرآن عذاب به «شديد» توصيف شده و پروردگار مي‌فرمايد:« عذاب من شديد است».(8)
آنان را بر حذر مي‌دارد و با بيان وعده و وعيد و بر شمردن صفات دوزخ و سختي عذاب مردم را بر اين مي‌دارد كه از گرفتاري دوزخ و عذاب شديد برهند.
البته، مي‌دانيد كه حقايق امور آخرت نظير بهشت، دوزخ، عذاب و نعمت را نمي‌توانيم درك كنيم و تنها دورنمائي از آنها را تصور مي‌كنيم.

بهشت و مراتب و طبقات آن
بهشت نيز بمانند جهنم داراي مراتي و درجات و طبقات متفاوتي است.
و سيق الذين اتقوا ربهم الي الجنه زمرا حتي اذا جاؤها و فتحت ابوابها.(9)
و انسانهاي خدا ترس و اهل تقوا را فوج فوج به سوي بهشت ببرند و چون بدانجا رسند همة درهاي بهشت را برويشان بگشايند.

درهاي بهشت
بهشت داراي درهاي فراواني است كه با اعمال صالح بر روي انسان گشوده مي‌شود. چنانكه پيامبر گرامي(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: در بهشت، دري مختص شهداست كه ديگران ازاين در وارد بهشت نمي‌شوند. درديگري نيز وجود دارد كه به صابرين اختصاص دارد آنان كه به مصائب اين دنيا صبر كردند همچون خانواده محترم شهدا و كساني كه گاه فقر، بيماري و. گرفتاري بردبارند و معلولان و مجروحاني كه براي رضاي حق تعالي صبر مي‌كنند و آنا كه بر عبادت صابرند و در روبرو شدن با صحنه‌هاي گناه، به خدا پناه مي‌برند و نفس خود را كنترل مي‌كنند.اينان كساني هستند كه خدايشان فرمود:
انما يوفي الصابرون اجرهم بغير حساب.(10)
پاداش صابران بيرون از حساب است.
صابران در آخرت آنقدر پاداش مي‌بينند كه مي‌گويند اي كاش در دنيا هر روز بدنمان را با قيچي مي‌بريدند و ذره‌ ذره مي‌كردند،‌و هفتاد سال بر اين مصيبت صبر مي‌كرديم تا اكنون به پاداش بيشتري مي‌رسيديم.

مصاديق صبر
صبر مصاديق فراواني دارد. از جمله آنها اين است كه چون چشم انسان به زن نامحرمي بيفتد، براي خدا چشم برهم نهد و چون صحنه‌هاي شهواني پيش آيد،‌خود را نبازد و براي خدا صبر كند. يا به هنگام گفت و شنود غيبت ديگران را نكند و غيبت نشنود و نيز گاه رياست فخر نفروشد و چون پاي ارتزاق پيشآيد، از حلال تجاوز نكند و بر نفس اماره لگام بزند. چه بسا با اين گونه صبر كردن‌ها،ره صد سالة سلوك و قرب الهي را يك شبه توان پيمود.

درهاي ديگر
عابدين را دري جداگانه است. يعني، كساني كه در دل شبها به راز و نياز با خدا مي‌ايستند روز قيامت از در عابدين به بهشت وارد مي‌شوند.
در ديگري نيز وجود دارد كه مخصوص خدمتگذاران به مردم است. اين در بسيار پرشكوه و عالي است.

باب الشيعه
«درشيعه» از دهاي پر ازدحام بهشت است. از اين در شيعيان به واسطة شفاعت رسول گرامي(صلی الله علیه و آله و سلم) وارد بهشت مي‌شوندو همچنين، كساني كه براي امام حسين(علیه السلام) عزاداري كرده‌اند،‌و به هر حال وجه تشابه و تناسبي هر چند ضعيف،‌ با آن مظلوم دارند مورد شفاعت امام حسين(علیه السلام) نيز قرار مي‌گيرند و در حالي كه تعداد اين شفاعت شونده‌ها بسيار زياد است، از در مخصوص به آن حضرت كه از ديگر درها پرازدحام‌تر است، پاي به بهشت مي‌گذارند.


تذكر:
از اين رو، بر شما عزيران است كه اهل‌بيت،‌خاصه حضرت سيد الشهداء(علیه السلام)، توسل جوئيد و براي حضرتش گريه و عزاداري كنيد. همواره زيارت «عاشورا» و «وارث» رابر زبان و شوق زيارن مرقد مطهرش ا در دل داشته باشيد و در زندگي به آن امام اقتدا كنيد.
   
باب التوبه
يا عبادي الذين اسرفوا علي انفسهم لا تقنطوا من رحمه الله، ان الله يغفر الذنوب جميعاً ...(11)  
اي بندگان من كه در گناه خود غرق شده‌ايد، ازرحمت خداوند نااميد مباشيد، زيرا، (اگر توبه كنيد) پروردگار همة گناهان شما را مي‌آمرزد.
همة گناهكاران به دوزخ مي‌روند جز آنان كه توبه كرده و به سوي خداوند بازگشته باشند .(12)  در اين حال، خداوند گناهان آنان را به حساب حسنات تبديل كند و پروندة سياه اعمالشان درخشندگي پيدا مي‌كند و به دست راست داده خواهد شد و فرجامشان نجات و سعادت و بهشت است چون خداوند توبه‌كنندگان را دوست دارد.
باز آي، باز‌آي، هر آنچه هستي باز‌آي
گر كافر و گبر و بت‌پرستي باز‌آي
اين درگه ما درگه نوميدي نيست
صد بار اگر توبه شكستي بازآي

______________________________________________

1. سورة انشقاق، آية4.
2. سورةعلق، آية8..
3. سورة نجم،آية42.
4. سورة بقره،آية156.
5. البته، دوزخ تنها يكي از مظاهر قهر و غضب الهي است.
6. سورةحجر، آية44
7. سورة همزه.
8.سورة ابراهيم، آية7: «اني عذابي لشديد».
سورة حجر، آية50: «ان عذابي هو ااعذاب الاليم».
9. سورة زمر، آية73.
10. سورة زمر، آية10.
11. سورةزمر، آية53.
12. سورة فرقان، آية 70: «الا من تاب و آمن و عمل عملاً صالحاً فاولئك يبدل الله سيئاتهم حسنات».

نوشتن دیدگاه