گذرى كوتاه بر زندگى حضرت فاطمه زهراء (عليها السلام)
آفتاب وجود زهراى اطهر - ام ابيها - در آخرين ساعات روز جمعه، بيستم جمادى الاخرى، سال دوم يا پنجم بعثت، از پيغمبر مكرم اسلام و ملكه عرب، خديجه كبرى، در شهر مكه طالع گرديد.
حضرت فاطمه (عليها السلام) دخترى بود كه به فرموده پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) ((نور وجودش قبل از آفرينش آسمانها و زمين، از نور با عظمت خداوند خلق گرديد و نطفه اش از سيب بهشتى بود)). هنگام تولد در حالى كه نور وجودش خانه هاى مكه را نورانى ساخته بود و بر لب شكر خدا مى كرد پا بر عرصه دنيا نهاد. به شهادت قرآن، او از هر پليدى و عادات زنانه پاك و پاكيزه بود. قابله اش بهترين زنان بودند كه پس از تولد، او را طيب و طاهر در قنداقه اى پيچيده و به مادرش تحويل دادند.
حضرت فاطمه (عليها السلام) بسيار مورد علاقه پدر بوده و او را بسيار دوست مى داشت و درباره اش مى فرمود:((من هر گاه مشتاق بهشت مى شوم فاطمه را مى بوسم)).
و نيز مى فرمود: ((فاطمة بضعة منى... فاطمه (عليها السلام) پاره تن من است.))
آغاز زندگى حضرت (عليها السلام) در مكه با محاصره اقتصادى در شعب ابى طالب همراه بود كه در پايان اين محاصره، عمر يكى از بهترين كسان حضرت، يعنى مادر ايشان خديجه كبرى (عليها السلام) به آخر رسيد. حضرت خديجه با وجود مهر و محبت فراوان نسبت به دختر، به فرمان الهى دار ممر را براى اسكان در دار مستقر رها نمود و به سراى آخرت رهسپار شدند.
پس از مادر، مهر او در خانه پدر سايه افكنده و بر چهره پدر كه از فراق ابوطالب و خديجه و آزار كفار در هم مى شكست گل نشاط و اميد مى كاشت.
حضرت فاطمه (عليها السلام) پس از چند سال زندگى پر مشقت و تحمل مشكلات فراوان در مكه، در سال دهم بعثت به سوى مدينه، شهرى كه پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) بخاطر در امان ماندن از مشركين به دستور خداوند هجرت كرده بود، رهسپار شد.
حضرت زهراء (عليها السلام) در اول ذى الحجه، سال دوم هجرت، در حالى كه هنوز 9 سال از عمر شريفش نگذشته بود به همسرى على (عليه السلام) كه حدود 25 سال داشت در آمد و در 21 محرم سال سوم هجرت كه شب زفاف آن حضرت است، زندگانى مشترك خود با على (عليه السلام) را آغاز كرد.
در جريان ازدواج حضرت با على (عليه السلام) در روايت آمده است كه: جبرئيل امين از سوى پروردگار ماءمور گشت تا در زمين او را به عقد على (عليه السلام) كه از قبل در آسمانها و در ملكوت اعلى بسته شده بود در آورد. در روايتى ديگر آمده است كه اگر على (عليه السلام) نبود هيچ يك از خلايق شايستگى همسرى براى حضرت فاطمه را نداشتند.
ازدواج آنها به فرموده قرآن، تلاقى درياى نبوت و امامت بود و رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) در شب زفاف، بين اين دو دريا نشست و دست فاطمه را در دست على (عليه السلام) گذاشت و واسطه تلاقى اين دو درياى عميق و مواج هدايت و ارشاد شد. نيكوترين ثمره اين تلاقى ((اللؤ لؤ و المرجان))، يعنى امام حسن و امام حسين (عليه السلام) بودند.
فاطمه شمع خانه و حلقه وصل رسالت و امامت بود. هم عزيز پدر و هم محبوب همسر بود. 9 سال زندگى زناشوئى او با على (عليه السلام) از خاطره هايى است كه هيچ وقت از نظر على مرتضى محو نمى شود. خانه آنها مهد تربيت و كانون عفت و عصمت بود كه از اين كانون، فرزندانى همچون امام حسن، امام حسين، حضرت زينب، ام كلثوم (عليهم السلام) بيرون آمدند.
فاطمه زهراء (عليها السلام) داراى زهد و تقوى، فصاحت و بلاغت (نظم و نثر)، صاحب اذكار و صحيفه فاطميه، بزرگ بانويى است كه با وجود مهيا بودن امكانات يك زندگى راحت و اشرافى، هرگز به سمتش نرفت و با تبعيت بى چون چرا از پدر، يعنى پيغمبر اسلام و وصى او على مرتضى (عليه السلام) به مقام ((سيدة نساء العالمين؛ سرور زنان جهان هستى)) مفتخر گشت. او با غنائم جنگى و هدايايى كه برايش مى رسيد، خود و زندگى اش را زينت نمى داد و تمامى آنها را براى كمك به وضع فقرا و مستمندان خدمت پدر مى فرستاد.
فاطمه (عليها السلام) در خانه شوهر براى پيشبرد زندگى مشترك، همرزم على (عليه السلام) به تلاش و كوشش مى پرداخت و با دستهاى پينه بسته آسيا مى كرد و شخصا در آن زمان كه نياز بود آب به دوش مى كشيد و از تحمل هيچ گونه زحمتى دريغ نمى فرمود. وقتى كه فضه خادمه براى كمك در كارهاى خانه به منزل او آمد، كارها را با او تقسيم نمود و به نوبت، روزى او و روزى فضه به امر خانه مبادرت مى ورزيدند.
حضرت فاطمه (عليها السلام) هيچ وقت از شوهر تقاضايى نكرد و در علت آن مى فرمود: پدرم به من وصيت كرد كه هيچگاه از شوهر تقاضائى نكنم، مبادا كه از انجام آن برنيايد.
فاطمه (عليها السلام) يكى از دو ركن امامت، پس از پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) با تمام وجودش به دفاع از حريم ولايت پرداخت و با تحمل مشقات فراوان، سيلى نامحرمان، سرانجام خود و فرزند عزيزش را در اين راه ايثار نمود.
فاطمه (عليها السلام) دنيايى از شرم و عاطفه، به قدرى محبوب بود كه خجالت مى كشيد به شوهرش وصيت كند و حتى فشارى كه از در خانه به پهلويش رسيده بود، مدتها كتمان كرد و به على (عليه السلام) نگفت.
سرانجام در سيزدهم جمادى الاولى يا سوم جمادى الاخرى سال 11 هجرى در سن هجده سالگى، مابين نماز مغرب و عشاء به جوار حق شتافت و به فرموده امام صادق (عليه السلام)، 75 روز پس از رحلت رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) در اثر فشار روحى و جسمى، على (عليه السلام) را تنها گذاشت و به جوار حق شتافت.
قبر شريفت در مدينه منوره در سه محل ((كنار قبر پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم))) ((قبرستان بقيع،)) و ((بين قبر و منبر پيامبر)) مطاف ملائكه مقرب الهى است.
چه خوب سروده است:
زيتونة عم الورى بركاتها

فاطمه (عليها السلام) فانوس نور خداوند عزوجل و زيتونى مى باشد كه بركاتش همگان را فرا گرفته است.
لما تنزلت اكثرت كثراتها

او قطب دايره هستى و نقطه اى (مركزى) است كه هنگامى كه نازل شد كثرت فراوان پيدا كرد.
هى عنصر التوحيد فى عرصاتها

او احمد دوم و ستوده ترين مردم دوران خويش است. او در ميدان يكتاپرستى اصل و اساس آن است.(1)
شناسنامه حضرت فاطمه (عليها السلام)
نام:
فاطمه (عليها السلام)، زهراء،...
شهرت:
سيدة نساء العالمين
كنيه:
ام اءبيها، اءم الحسن، اءم الحسين و...
نام پدر:
احمد، محمد،...
نام مادر:
خديجه كبرى دختر خويلد
تاريخ تولد:
20 جمادى الاخرى
روز تولد:
جمعه
محل تولد:
مكه مكرمه
تاريخ ازدواج:
سال دوم هجرى در سن 9 سالگى
نام همسر:
على بن ابى طالب.
فرزندان ذكور:
حسن، حسين و محسن
فرزندان مؤ نث:
زينب و ام كلثوم
نام ماماها:
چهار زن برگزيده آسيه، مريم، حوا و كلثوم
نام پرستاران:
ده حورالعين بهشتى و فرشتگان
تاريخ شهادت:
13 جمادى الاولى يا سوم جمادى الاخرى
محل دفن:
مدينه منوره
اسمها، لقبها و كنيه هاى آن حضرت
اسمها:
فاطمه، صديقه، مباركه، طاهره، زكيه، راضيه، مرضيه، زهراء و محدثه.
كنيه ها:
كنيه هاى مشهور آن حضرت عبارتند از:((ام ابيها))، ((ام النبى))، ((ام الحسن))، ((ام الحسين))، ((ام المحسن))، ((ام السبطين))، ((ام الائمه)).
لقبها:
بعضى از لقبها عبارتند از:
سيده، انسيه حوراء، نوريه، حانيه، كريمه، رحيمه، قانعه، قوامه، عقيله، فهيمه، رئوفه، محرمه، منصوره، جميله، جليله، صابره، شريفه، عفيفه، شهيده، حكيمه، مطهره، عطوفه، زاهده بتول و عذراء(2)
پدرش محمد مصطفى (صلى الله عليه و آله و سلم) و خاتم انبياء است و در وصفش همين بس، كه خداوند درباره اش فرمود:يا احمد لو لاك لما خلقت الا فلاك؛اى احمد اگر بخاطر تو نبود جهان هستى را نمى آفريدم.)) او آخرين فرستاده از سفراى الهى، عقل كل و هادى سبيل است. رمز خلقت و آفرينش افلاك و انجم به بركت وجود اوست و در سايه بعثت او نظام اسلامى رشد كرد و بشر به سعادت واقعى رسيد. او مردى پاكدامن و امين مكه بود كه خداوند او را بر همه جهانيان بلكه بر همه انبياء و اوصياء برترى داد.
مادرش زن سرشناس عرب، خديجه كبرى، از خاندانى بود كه اغلب اعضايش متفكر و صاحب مقامات علمى بودند. خديجه از قبيله قريش، صاحب مال و ثورت بسيار، داراى صفات عالى و در خور نام زكيه، پناه زنان و دختران بى پناه بود. به گونه اى كه بدين خاطر ((ام الا يتامش؛ مادر يتيمان)) مى خواندند.
او پس از مرگ همسر اول و به قولى همسر دوم به علت ثروت و شهرت و پاكدامنى و طهارت، خواستگارانى بسيار داشت ولى به همه آنها پاسخ منفى مى داد، اما چون محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) را فردى امين و راستگو يافته بود و آثار عظيمى از نجابت و عزت در او سراغ داشت، خود به وسيله پيام رسانى به او پيشنهاد ازدواج داد و تقاضاى همسرى با او را كرد. خديجه به او گفت: اى پسر عم! به خاطر خويشاوندى و نزديكى تو با من و داشتن شرافت، امانت دارى، اخلاق خوش و صدق در سخن، به تو رغبت دارم و خواستار ازداوج با تو شده ام.
او با مال و ثروت خود از دين محمد حمايت كرد و به جايى رسيد كه خداوند به وسيله جبرئيل براى او سلام مى رساند. پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) او را بسيار عزيز مى داشت و درباره اش مى فرمود: خديجه دختر خويلد از جمله چهار زنى است كه به كمال رسيده اند.
برادران و خواهران حضرت (عليها السلام)
در احوالات فرزندان رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) آمده است: آن حضرت دارى سه يا چهار فرزند پسر و چهار دختر بود. پسران آن حضرت عبارت بودند از:
1- قاسم:
قبل از بعثت به دنيا آمد و پيش از بعثت نيز از دنيا رفت و به همين جهت كنيه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) ابوالقاسم بود.
2- عبدالله:
اين فرزند نيز كه در كودكى از دنيا رفت، همنام پدر بزرگوار پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) بود. به او طيب هم مى گفتند.
3- ابراهيم:
در مدينه متولد شد و پس از يك سال و شش ماه و بنابر روايتى پس از يك سال و ده ماه از دنيا رفت.
اما دختران پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم):
1- زينب:
دختر بزرگ رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) بود كه به عقد پسر خاله اش ((ابوالعاص بن ربيع)) در آمد. از او يك دختر و يك پسر متولد شد كه دخترش((امامه)) به وصيت حضرت زهراء (عليها السلام) به عقد على (عليه السلام) در آمد.
2- ام كلثوم:
برخى گفته اند: هم نام مادر رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) آمنه بوده، كه پيامبر او را به ((عثمان بن عفان)) تزويج كرد، ولى قبل از مراسم عروسى از دنيا رفت.
3- رقيه:
پس از رسيدن به سن بلوغ، پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) او را به عقد ((عتبة بن ابى لهب)) در آورد. عتبه به علت دشمنى با رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) رقيه را از خانه اش بيرون كرد و پس از مرگ عتبه، رقيه به عقد ((عثمان بن عفاف)) در آمد.
4- فاطمه زهراء (عليها السلام):
نسل رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) از اين دختر است. پس از رسيدن به سن بلوغ به عقد على (عليه السلام) در آمد و از اين ازدواج داراى چهار فرزند گرديد.(3)
شخصى از حسين بن روح - يكى از نواب امام زمان (عجل الله تعالى فرجه الشريف) - پرسيد: رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) چند دختر داشت؟
گفت چهار دختر.
پرسيد: كداميك از همه با فضيلت ترند؟
جواب داد: فاطمه (عليها السلام).
پرسيد: با اينكه او از همه فرزندانش كوچكتر بوده و كمتر مصاحبت رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) را درك كرده، چرا او با فضيلت تر است؟
حسين بن روح جواب داد: به سبب دو خصلت كه خداى سبحان مخصوص او گردانيده بود: يكى اينكه او وارث رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) بود و ديگرى اينكه نسل رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) از ذريه اوست و خداوند سبحان اينها را به او ارزانى نداشت مگر به خاطر اخلاصى كه در نيت داشت.(4)
فاطمه (عليها السلام) در رابطه با اخلاص مى فرمايد:
من اصعد الى الله خالص عبادته اهبط الله عزوجل اليه افضل مصلحته (5)
((كسى كه عبادت خالصانه خود را به سوى خدا فرستد، پرورگار بزرگ ترين مصلحت او را به سوى او خواهد فرستاد.))
--------------------------
1-فاطمه زهراء (عليها السلام) شادمانى دل پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم)، ص 43.
2-اينكه معانى هر يك از اسمها و القاب چيست به بخش((فضائل))، بحث((اسماء و القاب))مراجعه فرماييد.
3-زندگى حضرت فاطمه (عليها السلام)، ص 6
4-بحار: ج 43، ص 37
5-بحار: ج 71 ص 184
-------------------
حليمه صفرى

نوشتن دیدگاه